TRANSPORT ROBE REKOM: Kakvi su rezultati srpskih luka?

U toku 2020. godine unutrašnjim plovnim putevima u Srbiji prevezeno je 1.602 hiljade tona robe, što je pad u količini prevezene robe od 5,6%. Obim rada, iskazan u tonskim kilometrima, smanjen je za 23,2%. Kako su poslovale luke na našim rekama objavljeno je nedavno u dokumetu Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture. U nastavku vam prenosimo rezultate, kao i planirane investicije.

Luka Beograd

Jedinom beogradskom lukom upravlja Akcionarsko društvo Luka Beograd u vlasništvu kompanije Worldfine iz Luksemburga.

U periodu od 2017. do 2020. godine, u Luci Beograd zabeležen je ukupan pretovar tereta u iznosu 783.319,64 tone, dok godišnji prosek pretovarenog tereta iznosi približno 200.000 tona. Od ukupno pretovarnog tereta 1/3 tereta odlazi u izvoz. U 2020. godini, evidentiran je pretovar 169.682,25 tona tereta, a vrste pretovarenog tereta ostale su iste kao i u prethodnim godinama (putarska i konzumna so, glina, metalurški proizvodi, celuloza, žitarice).

Planovi izgradnje nove luke u Beogradu

Godinama se priča o novoj luci u Beogradu, a prema projektu ona će imati kontejnerski, RO-RO i naftni terminal (uključujući manji LNG terminal), kao i terminal za rasute i generalne terete. U zaleđu Luke Beograd se planira izgradnja industrijskog parka.

Procenjena vrednost investicije je 180 miliona evra, od čega je oko 100 miliona evra vrednost radova na izgradnji lučke infrastrukture. U toku je izrada Prethodne studije opravdanosti sa Generalnim projektom, čiji je rok za završetak septembar 2021. godine. Za oktobar 2021. planiran je početak izrade Studije opravdanosti sa Idejnim projektom (rok za završetak je decembar 2021). Planirani rok za početak radova je maj 2023. godine.

Luka Novi Sad

Novosadskom lukom upravlja Akcionarsko društvo DP World Novi Sad. Ukupan promet u periodu od 2017. do 2020. godine, iznosio je 3.906.574,32 tona tereta, dok je u 2020. godini, pretovareno 1.258.514,55, a godišnji prosek pretovara iznosi 976.643,60 tona. U pretovaru su najdominantniji tereti žitarice i veštačka đubriva, a pretovaraju se i otpadni materijali, metalurški proizvodi i ostali rasuti tereti. Roba u izvozu predstavlja 60% tereta.

Planovi razvoja luke u Novom Sadu zasnivaju se na povećanju propusne sposobnosti luke, kako u pogledu rasutih tereta tako i u pogledu generalnih tereta i kontejnera. Lučki operater se obavezao da u narednom periodu (25 godina) izvrši rekonstrukciju postojećeg i izgradnju nedostajućih delova vertikalnog keja (ukupno 800 metara operativne obale), rekonstrukciju lučkih drumskih saobraćajnica, izgradnju silosa za žitarice, formiranje i opremanje kontejnerskog terminala, rekonstrukciju postojećih dizalica i nabavku nove pretovarne mehanizacije, modernizaciju informacionog sistema i razvoj automatske obrade podataka.

Luka Pančevo

U Luci Pančevo, kojom upravlja Akcionarsko društvo Luka Dunav, u protekle četiri godine, zaključno sa 31.12.2020, pretovareno je ukupno 2.658.700,11 tereta, a godišnji prosek pretovara iznosi 664.675,02 tona. Za operatera Luka Dunav Pančevo, 2020. godina bila je rekordna sa pretovarom od 932.323,71 što je skoro 300.000 tona iznad dosadašnjeg proseka, a u toj godini 71% je činio izvoz. Najčešće su pretovarane žitarice i veštačka đubriva. Takođe, pretovarani su i metalurški proizvodi, generalni tereti, komadna i pakovana roba, ugalj, drvo, šljunak, pesak i kameni agregati.

Luka Smederevo

HBIS GROUP Serbia Iron & Steel d.o.o. upravlja Lukom Smederevo koja je smeštena na dve lokacije, i to: „Nova luka” na rkm 1111. i „Stara luka” na rkm 1116. desne obale Dunava. U periodu od 2017. do 2020. godine izvršen je pretovar ukupno 10.039.217,82 tona tereta, od čega je u 2020. godini pretovareno 1.836.898,51 tona. Najviše pretovarenog tereta zabeleženo je u 2017. godini, a pretovar je tada iznosio 3.026.676,90 tona. U proseku oko 90% pretovara čini uvoz sirovine za proizvodnju hladno i toplo valjanog čelika, dok svega 10% pretovara predstavlja robu u izvozu.  Najčešće obrađene robe su rude gvožđa, koncentrati, koks, proizvodi od hladno i toplo valjanog čelika. U zavisnosti od obima proizvodnje Železare, godišnje se pretovari između 2.000.000 i 4.000.000 tona sirovine i gotovih proizvoda.

Planovi razvoja luke u Smederevu obuhvataju izgradnju i proširenje operativne obale na lokaciji „Nove luke”, kao i nabavku dodatnih portalnih dizalica. Lokacija „Stare luke” biće pretvorena u putničko pristanište. Postojeća oprema za pretovar tereta sa lokacije „Stare luke” bila bi dislocirana na lokaciju „Nove luke”. Prioritetna investicija je izgradnja industrijskog koloseka na lokaciji operativne obale „Nove luke” i njegovo povezivanje sa javnom železničkom mrežom.

Luka Prahovo

Od 2017. do 2020. godine u Luci Prahovo, kojom upravlja Elixir Prahovo, pretovareno je ukupno 4.137.118,79 tona tereta, a godišnji prosek iznosi približno milion tona. Od navedenog iznosa, približno 20% tereta odlazi u izvoz. Najviše pretovarenog tereta je zabeleženo u 2020. godini i to 1.198.239,96 tona. Najčešće obrađivane robe su veštačka đubriva, kao i sirovine za njihovu proizvodnju, a zatim metalurški proizvodi šljunak i ugalj.

Planovi razvoja luke u Prahovu obuhvataju izgradnju i proširenje operativne obale, nabavku dodatnih portalnih dizalica i proširenje skladišnih kapaciteta. Takođe, imajući u vidu obim robe koja gravitira ka lučkom zaleđu Prahova, prepoznata je potreba za proširivanjem lučkog područja kao i za izgradnjom terminala za opasne terete, kontejnerskog terminala, te stavljanjem u funkciju postojećeg silosa za žitarice ili izgradnjom novog. Procenjena vrednost investicije iznosi 38 miliona evra. U toku je izrada tehničke dokumentacije (Studija opravdanosti sa Idejnim projektom, Projekat za građevinsku dozvolu sa tehničkom kontrolom).

Luka Senta

U luci u Senti, u protekle četiri godine pretovareno je ukupno 633.351,72 tone tereta, a najviše u 2017. godini . evidentiranih 182.481,46 tona tereta. U navedenom periodu, približno 80% pretovarenog tereta čine šljunak, pesak i kameni agregati, zatim žitarice, TNG i drugo. Pretovarni kapacitet je oko 1,5 miliona tona godišnje.

Planove razvoja luke u Senti strateški treba opredeliti ka iskorišćenju potencijala reke Tise kao međunarodnog vodnog puta. U tom smislu prepoznata je potreba za izgradnjom silosa sa sušarom i hladnjače, kao i potreba za nabavkom druge pretovarne mehanizacije. Imajući u vidu obim robe koja gravitira ka Severnobanatskom okrugu koje čini zaleđe luke u Senti, prepoznata je i potreba za proširivanjem lučkog područja u Senti, kako bi se omogućila izgradnja terminala za opasne terete, ali i terminala za rasuti i kontejnerski teret.

Luka Leget

Akcionarsko društvo RTC Luka Leget beleži prosečan godišnji pretovar približno 420 hiljada tona, a po evidenciji AUL najčešće se pretovaraju šljunak, pesak i kameni agregati.  Planovi razvoja luke u Sremskoj Mitrovici prevashodno se odnose na proširivanje lučkog područja i bazena luke, izgradnju nove operativne obale, izgradnju terminala za žitarice, terminala za tečne terete (naftu i naftne derivate), terminala za rasute terete (pesak, šljunak i kameni agregati), nove upravne zgrade, lučkih drumskih saobraćajnica i dodatnih železničkih koloseka, nabavku odgovarajuće pretovarne mehanizacije i druge opreme. Tačan iznos potrebnih ulaganja biće utvrđen nakon izrade i usvajanja odgovarajuće tehničke dokumentacije za izgradnju i proširenje luke u Sremskoj Mitrovici.

Luka u Šapcu

Elixir Zorka mineralna đubriva d.o.o. Šabac upravlja lukom u tom gradu. U periodu od 2017. do 2020. godine pretovareno je 654.497 tona tereta. Godišnji prosek pretovara iznosi približno 160 hiljada tona, a pretovaraju se sirovine za proizvodnju veštačkih đubriva, kao i veštačko đubrivo za izvoz. Od navedenog, između 13-15% predstavlja robu u izvozu. U prethodnom periodu vršen je pretovar sirovina i gotovih proizvoda za potrebe hemijske industrije Zorka–Šabac.

Planska dokumentacija Grada Šapca predviđa izgradnju novih lučkih terminala bazenskog tipa, na lokaciji desne obale Save na 98. kilometru. Imajući u vidu navedeno, lučko područje buduće luke u Šapcu treba bazirati na modelu dekoncentracije, kako bi se ostvarila puna iskorišćenost postojeće lučke infrastrukture i opreme na teritoriji ovog grada.